Category: Эканоміка

Магілёўліфтмаш праваліў экспарт – чырвоныя стужачкі не дапамаглі

Навіна ад

Вымовы і заўвагі атрымалі кіраўнікі буйных прадпрыемстваў Беларусі. Сярод іх – дырэктары «Магілёўліфтмаша» і «Бабруйскаграмаша».

Міністэрства прамысловасці выказала абурэнне працай прамысловых гігантаў Беларусі. Паводле дакументаў, атрыманых BELPOL, «моцныя гаспадарнікі» Лукашэнкі не выканалі ключавыя паказчыкі, даведзеныя ім на пачатку года.

«Прыляцела», у тым ліку, і магілёўскім летуценнікам, якія кожны год абвяшчаюць пра тое, што вось-вось выберуцца з дрыгвы стратаў планавай эканомікі.

ААТ «Магілёўліфтмаш» Руслана Страхара, нягледзячы на ўсе піяр-хады, што прадпрымае дырэктар, не змагло пераканаць пакупнікоў у тым, што выпускае добрыя ліфты.

Аднак, для беларусаў гэта не навіна – да якасці прадукцыі прадпрыемства заўсёды ўзнікала шмат пытанняў.

У той час як Руслан Страхар пераразаў чырвоныя стужкі на адкрыцці новых вытворчасцяў і пакояў у інтэрнаце, гучна абвяшчаў пра працоўныя перамогі і тэхналагічныя прарывы, ліфты ездзілі куды ім уздумаецца, білі людзей дзвярамі, у іх даводзілася класці цэглу, бо датчыкі не “бачылі” дзяцей з-за іх малой вагі.

Намаганні Страхара былі ацэнены вымовай за правал экспарту.

Нагадаем, што цяперашні дырэктар «Магілёўліфтмаша» ўсяго год таму кіраваў усёй эканомікай вобласці на пасадзе намесніка старшыні аблвыканкама. Там у Страхара таксама нешта не склалася. Папярэдні дырэктар “Ліфтмаша” паспеў падняцца на паверх вышэй, заняўшы крэсла старшыні Магілёўскага гарвыканкама.

Дасталося на арэхі і кіраўніцтву «Бабруйскаграмаша» – прадпрыемства спрацавала ў чысты мінус.

Дзіўна, што ў спісах пакараных няма ААТ «Магілёўхімвалакно» – яшчэ аднаго традыцыйна стратнага прадпрыемства.

Хутчэй за ўсё, гэта тлумачыцца не тым, што завод стаў прыбытковым, а проста таму, што там зусім нядаўна змяніўся дырэктар.

У цэлым сітуацыю ў прамысловасці Магілёўшчыны можна назваць стабільнай. Вось ужо трыццаць гадоў прадпрыемствы трымаюцца на плаву толькі за кошт фінансавых ін’екцый ад дзяржавы, а чыноўнікі старанна засакрэчваюць дакументы, што сведчаць пра правалы любых іх планаў.

Але шыла беднасці шторазу пратыкае мяшок беларускага росквіту.

Фота ілюстрацыйнага характару з адкрытых крыніц.

Людзей за рысай беднасці больш за ўсё на Магілёўшчыне

Навіна ад

У Магілёўскай вобласці 5,1% насельніцтва жыве за рысай беднасці, што больш, чым ва ўсіх іншых рэгіёнах Беларусі.

Паводле даных Белстата за трэці квартал 2025 года, за Магілёўшчынай па долі такіх грамадзян ідзе Гомельская вобласць – 5%. Затым Берасцейская – 4,8%, Віцебская – 4,6%, Менская – 2,5%, Гарадзенская – 2,4%. Менш за ўсё жывучых за рысай беднасці, як і мае быць, – у сталіцы. Там іх 1,1%.

У сярэднім жа па Беларусі гэты паказчык знаходзіцца на ўзроўні 3,4%. Гэта 309,7 тыс. чалавек з 9 млн 109 тыс. 280 насельніцтва краіны. Прычым у гарадах жывучых за рысай беднасці – 2,7%, а ў сельскай мясцовасці – 5,6%.

З асноўных выдаткаў беларусаў 37,2% ідзе на харчаванне, 35,9% – на набыццё нехарчовых тавараў, 24,7% – на аплату паслуг. З паслуг 5,4% займаюць жыллёва-камунальныя.

Фотаздымак з адкрытых крыніц

Як змяніліся заробкі ў Беларусі за пяць гадоў: хто вырас, а хто застаўся ззаду

Навіна ад

За апошнія пяць гадоў афіцыйная сярэдняя зарплата ў Беларусі вырасла больш чым у два разы – з каля 1 200 BYN у 2020‑м да 2 652,3 BYN у 2025‑м. Але за гэтымі лічбамі – неаднародная рэальнасць: нехта ўзняўся, а нехта застаўся на тым жа месцы або нават панізіў свае шанцы. Я, магілёвец, бачу і адчуваю – «сярэдні заробак» часта бывае тварам, за якім хаваюцца няроўнасць, абыякавасць і кавалак сацыяльнай неадэкватнасці.

Калі я вечарам праходжуся па магілёўскіх вуліцах, побач з дамамі, дзе святло з вокнаў змешваецца з гукамі тэлевізараў і ціхім шаптаннем ролікаў у мэсенджарах, узнікае адчуванне патаемнай напружанасці. Так, можа, грошы і сталі большымі, але ці стала ад гэтага жыццё лягчэйшым? Ці не аказаліся гэтыя лічбы проста новай абгорткай для тых самых няўпэўненых спадзяванняў?

Афіцыйная статыстыка паказвае, што ў 2025‑м сярэдняя налічаная зарплата складае 2 746,4 BYN. Але аўтаматычны разлік «сярэдняга» значэння, часта, як выглядае: ён можа быць скажоны дзякуючы невялікай частцы людзей з вельмі высокімі заробкамі. Рэальную сітуацыю лепш адлюстроўвае іншы паказчык – медыянная зарплата. Па апошніх дадзеных, медыянны заробак складае каля 2 014 BYN, у той час як сярэдні – 2 652,3 BYN. 

Гэта значыць, што палова працуючых атрымлівае менш за 2 014 BYN – і для іх «рост у два разы» можа быць толькі ў справаздачах. А ў жыцці – як было цяжка, так і застаецца.

У цэлым па краіне статыстыка выглядае прыемна – рост зарплат ёсць, некаторыя сектары сапраўды канкуруюць за кадры, павышаючы аплату працы. Але не ўсе атрымалі гэты «прывілеяваны квіток». Вывучаючы рэгіёны, я бачу: у вялікіх гарадах – больш шанцаў, больш запытаў, больш перспектыў. А ў рэгіёнах, як Магілёў – дзе структуры працы стабільныя, але не заўсёды дастаткова плацяць – рэдка можна сустрэць звышмяжовыя заробкі.

Калі я гавару з знаёмымі – будаўнікамі, настаўнікамі, працаўнікамі сферы аховы здароўя – яны часта ўсміхаюцца пасля слоў «зарплата вырасла»: «Так, сумы на карцінках – вялікія. Але на рукі – усё тое ж, або нават менш». Бо інфляцыя, рост коштаў, падаткі, валютны курс – усё гэта так ці інакш адбіваецца. І нармальная ежа, аплата камунальных, абслугоўванне – на гэта ўсё часцей патрабуецца ўсё больш.

Для дзяржавы гэта выглядае як поспех: «Мы паднялі сярэдні заробак». Але для тых, хто не ўваходзіць у лік найбольш забяспечаных, гэта хутчэй новае ўпакоўванне старых праблем. І калі эканоміка дэманструе рост толькі на графіках, не зачапіўшы паўсядзённае жыццё людзей, то такі рост становіцца не рухавіком змен, а проста добрай вітрынай.

Я – магілёвец. І бачу ўсё выразна: адны здолелі адаптавацца да новых умоў, выкарысталі магчымасці і глядзяць у будучыню з пэўным аптымізмам. А другія – як стаялі на месцы, так і засталіся, з тымі ж нагрузкамі, тымі ж зарплатамі і тымі ж жыццёвымі цяжкасцямі. І паміж гэтымі двума светамі – прорва сацыяльнай няроўнасці, якую не схаваць нават самымі прывабнымі лічбамі.

Так, паказчыкаў сум прыгожы – гэта факт. Але для нас, простых жыхароў, важна, каб гэты рост адчуваўся ў сапраўднасці: каб зарплата не была птушачкай у табліцы, а стала надзейным штуршком у жыццё, годнае для чалавека, а не для графікаў.

Магчыма, варта адысці ад звыклага гіпнатызму «сярэдніх» паказчыкаў – тых самых агульных лічбаў і дыяграм, якія нічога не кажуць пра рэальнае жыццё. Куды важней паглядзець на канкрэтнага чалавека, на яго сям’ю, на тое, як ён жывё, працуе і выжывае. Бо менавіта там, у штодзённасці, і праяўляецца праўдзівая карціна дабрабыту – або яго адсутнасці.

Якуб Ясінскі

Кантроль цэн як форма эканамічнага садамазахізму

Навіна ад

Беларускія бізнэс-саюзы б’юць трывогу: дзяржаўнае рэгуляванне цэнаў вядзе да страт і заганяе кампаніі ў мінус. Паводле афіцыйнай статыстыкі, колькасць устратных прадпрыемстваў расце, асабліва ў Мінску. Улады, працягваючы «сацыяльна арыентаваную палітыку», настойваюць на фіксаваных коштах на «значныя тавары», але ці не становіцца гэта пасткай для самога рынку – і для нас, яго спажыўцоў?

Кожны раз, калі я заходжу ў сваю раённую краму ў Магілёве, у паветры адчуваецца нешта больш складанае за водар свежай выпечкі. Можа, гэта лёгкая напружанасць, з якой прадавачка выбірае словы, калі кліент пытаецца, чаму няма звыклага сметанковага масла. А можа, гэта самы просты эканамічны закон, які спрабуюць не заўважаць: калі нельга зарабляць, доўга працаваць не выйдзе.

Апошнія месяцы ў нас усё часцей гучаць словы «фіксаваныя надбаўкі», «спісы сацыяльна значных тавараў» і «дзяржаўнае рэгуляванне цэнаў». Для знешняга назіральніка гэта выглядае як клопат пра грамадзяніна: маўляў, цэны не растуць – значыць, улада працуе. Але пад гэтым знешнім спакоем – рост колькасці стратных кампаній, скарачэнне асартыменту і пазіцыі, у якіх цяжка знайсці гаспадарчую логіку.

Паводле звестак Белстату, каля 15 % арганізацый у краіне працуюць у мінус. У Мінску – амаль кожная пятая. Пры гэтым бізнес-саюзы адкрыта заяўляюць: «Мы не супраць рэгулявання. Але, калі дазволеная надбаўка не пакрывае нават сабекошт, працаваць без страт немагчыма». Адсюль і вынік: пастаўшчыкі губляюць матывацыю, дробны бізнес знікае, людзі сутыкаюцца з меншым выбарам і горшай якасцю.

Прыбытковасць – не раскоша. Гэта тое, што дазваляе прадпрыемству плаціць заробкі, інвеставаць у развіццё, падтрымліваць якасць і стабільнасць. Калі ж замест гэтага яму застаецца толькі выконваць загад «не павышаць цэны» – без аглядкі на выдаткі – гэта ўжо не рынак, а сцэна з эканамічнага эксперыменту. І вынікі гэтага эксперыменту, як паказвае гісторыя, звычайна маласуцяшальныя.

Зразумела, ніхто не хоча бачыць раптоўны рост цэнаў. Але калі палітыка цэнавага стрымлівання вядзе да таго, што тавар знікае з паліц, а бізнес закрываецца – гэта ўжо не клопат, а падманлівы камфорт. У кароткатэрміновай перспектыве – стабільнасць. У доўгатэрміновай – дэфіцыт і стагнацыя.

Я не эканаміст, але як жыхар Магілёва разумею: калі мы хочам, каб прадпрыемствы працавалі, каб выбар у крамах не зводзіўся да аднаго-двух найменняў, а якасць не была ахвярай «сацыяльнай палітыкі», трэба дазволіць бізнесу дыхаць. Не цалкам адмовіцца ад рэгулявання, але рабіць яго празрыстым, прадказальным і разважлівым.

Пакуль жа ў крамах працягваюць сціпла знікаць звыклыя тавары, а ўладальнікі дробных магазінаў змагаюцца за выжыванне ў абставінах, дзе правілы гульні мяняюцца імгненна і без папярэджання, а ў паветры застаецца пытанне: каго на самай справе абараняюць гэтыя пастановы?

Можа, мы павінны прызнаць, што надзвычайны кантроль – гэта не знак сілы, а страху. Страху перад рынкам, перад канкурэнцыяй, перад уласным грамадзянінам, які сам здольны вырашаць, што купляць, у каго і па якой цане.

І вось калі я зноў заходжу ў сваю краму, між паліцамі віруе не толькі пах хлеба, але і думка: ці не прыйшоў час дазволіць эканоміцы быць эканомікай, а чалавеку – выбіраць?

Якуб Ясінскі

Фота ілюстрацыйнае, mogilev.media

У Крычаўскім раёне бізнес умацоўвае пазіцыі

Навіна ад

Нягледзячы на тое, што “Тыдзень беларускага бізнесу” доўжыцца ўсяго чатыры дні, у Крычаўскім раёне ён паспяхова папаўняе бюджэт.

Крычаўскія журналісты пацікавіліся ў начальніка аддзела эканомікі райвыканкама, як ідуць справы з прадпрымальніцтвам у рэгіёне.

Цікаўнасць была зусім не фармальнай. З учорашняга дня ў Беларусі стартаваў “Беларускі тыдзень прадпрымальніцтва”, які, чамусьці, працягнецца толькі чатыры дні.

Высветлілася, што:

  • паступленні ў бюджэт за студзень-верасень 2025 года ад суб’ектаў гаспадарання малога і сярэдняга прадпрымальніцтва раёна склалі 7,23 мільёна рублёў, або 123 працэнты да аналагічнага перыяду 2024 года;
  • удзельная вага ў агульным аб’ёме падатковых паступленняў ад такіх суб’ектаў гаспадарання склала 33,9 працэнта, што больш, чым за аналагічны перыяд мінулага года – тады паказчык ледзь перавышаў 15 працэнтаў.

Прыкладна такая ж сітуацыя і ў іншых раёнах Магілёўшчыны.

Можна толькі ўявіць, што было б, калі б прадпрымальніцтва ў Беларусі не выкаранялася ўсімі магчымымі спосабамі, а ягоны “тыдзень” сапраўды складаўся, як у Бібліі, з сямі дзён.

Фота ілюстратыўнага характару з адкрытых крыніц

Як спрацавала Магілёўшчына за 9 месяцаў – Кірпічонак прапанавала зайсці з тылу

Навіна ад

У Магілёўскім аблвыканкаме падвялі вынікі за 9 месяцаў 2025 года і прапанавалі захапіць азіяцкія рынкі, як Аляксандр Македонскі.

У гэтым годзе на падвядзенні вынікаў развіцця Магілёўскай вобласці чыноўнікі сталі асцярожней у выказваннях.

Відавочна, улічылі вопыт мінулага года, калі “губернатар” Анатоль Ісачанка, вазьмі, ды і назаві колькасць стратных арганізацый вобласці, якая “скарацілася”. Адразу ўзнік шэраг удакладняючых пытанняў, на якія ўладам не было чаго адказаць.

Цяпер фармулёўкі сталі больш абцякальныя.

Галоўны эканаміст вобласці Алена Пруднікава-Кірпічонак толькі адзначыла, што “не дапрацавалі прамысловыя флагманы рэгіёна: ААТ “Магілёўхімвалакно” і ААТ “Белшына”.

Перашкодзіў, маўляў, груз мінулых памылак і агрэсіўная палітыка азіяцкіх вытворцаў, якія заходзяць на расійскі рынак, што традыцыйна лічыўся нашым.

Выхад Пруднікава-Кірпічонак убачыла ў тым, каб вобласць выходзіла на рынак усходне-азіяцкага кантынента.

То бок, пакуль вытворцы з Азіі пераключыліся на Расію, прапануецца ўдарыць з тылу і захапіць іх рынкі.

Нешта падобнае ўдалося прадзелаць Аляксандру Македонскаму ў бітве пры Гаўгамелах, а ўлічваючы тое, што ў вялікага заваёўніка не было за плячыма такой магутнай падтрымкі, як ААТ “Магілёўхімвалакно” і ААТ “Белшына”, шанцы на перамогу ў Магілёўскай вобласці не жартоўныя.

Фота: БелТА.

Новы гендырэктар “Магілёўхімвалакна” знайшоў прычыны праблем – санкцыі і Кітай

Навіна ад

Знешнія фактары, перш за ўсё, вінаваты ў няпростай сітуацыі “Магілёўхімвалакна”, заявіў новы гендырэктар прадпрыемства Алег Курылін.

“”Магілёўхімвалакно” сёння знаходзіцца ў няпростай сітуацыі. Выклікана гэта ў першую чаргу знешнімі фактарамі, у тым ліку і санкцыйнай палітыкай у дачыненні да нашай краіны. Таксама свой уплыў аказваюць і змены на сусветным рынку ў частцы вытворчасці палімераў, у прыватнасці, бурнае развіццё гэтай галіны ў Кітаі” – заявіў Курылін на сустрэчы з маладымі спецыялістамі прадпрыемства, якая была прымеркавана да даволі дзіўнай даты – 57-годдзю з дня выпуска першай прадукцыі. Сустрэча называлася па-сучаснаму гучна: дыялогавая пляцоўка.

Варта адзначыць, што сам Алег Курылін на новай пасадзе ад 13 кастрычніка 2025 года. Ад жніўня быў там жа намеснікам гендырэктара. У сваім першым інтэрв’ю журналістам, ужо як гендырэктар, ён казаў пра “неабходнасць вывесці “Магілёўхімвалакно” на нармальны ўзровень працы, разабрацца са стратамі, павялічыць занятасць людзей на праектах, якія цяпер рэалізуюцца”.

У якасці прыкладу Курылін прывёў інвестпраект, які звязаны з дрэваапрацоўчай прамысловасцю. Гэта праект па вытворчасці хларату натрыю і перакісу вадароду. “Цяпер праект праходзіць экспертызу, і да 2028-га неабходная яго рэалізацыя. – распавёў новы кіраўнік прадпрыемства – Кантракт ужо падпісаны, контрагент – кітайскі бок”.

Як бачым, калі Курыліна прызначалі на пасаду, ён чамусьці нічога не казаў пра санкцыі і бурнае развіццё кітайскай вытворчасці палімераў. І кітайцы тады былі абсалютна дарэчы, хоць цяпер, як аказалася, ад іх палімернага развіцця, паводле Курыліна, церпіць “Магілёўхімвалакно”.

Па сцвярджэнні старшыні канцэрна “Белнафтахім” Іллі Ікана, Курылін мае шматбаковы досвед, уключаючы вывад прадпрыемстваў з крызіснага стану. Цікава, ці ўдасца яму вывесці з крызіснага стану “Магілёўхімвалакно”, улічваючы, што на галоўныя прычыны праблем – санкцыі і бурнае развіццё кітайскай вытворчасці палімераў, Курылін разам з маладымі спецыялістамі ніяк паўплываць не можа.

Скрыншот: ТГ “Магілёўхімвалакно”.

Новый директор “Могилевхимволокна” озвучил планы

Навіна ад

А заодно приоткрыл завесу над чудесами беларуской экономики: оказалось, что сырье для ОАО “Могилевхимволокно” поставляют предприятия, производящие ту же продукцию.

Свеженазначенный гендиректор  ОАО “Могилевхимволокно” Олег Курилин (на фото) сразу взял быка за рога и озвучил предельно конкретные задачи своей каденции по управлению предприятием:

  • вывести «Могилевхимволокно» на нормальный уровень работы;
  • разобраться с убытками; 
  • увеличить занятость людей на проектах.

Для этого, по мнению нового руководителя, необходимо совершить две вещи – во-первых, избавиться от устаревших производств. А во-вторых, освободившихся людей нужно направить на новые производства, создание которых запланировано как инвестпроекты. Один из них предприятие планирует запустить году к 2028-му совместно с китайцами, и лежит оно в области деревообработки. “Речь идет о проекте по производству хлората натрия и перекиси водорода”.

Многообещающе выглядит также “снижение зависимости от импортного сырья”. Правда, здесь есть проблемка – “сырье поставляют те компании, которые непосредственно сами являются производителями продукции, которую выпускает “Могилевхимволокно”.

Высказывание звучит насколько загадочно, настолько и интригующе – получается, что все это время можно было покупать сырье у кого-то, помимо прямых конкурентов? Неужели, единственным человеком, который обратил на это внимание, оказался Олег Курилин?

Ну, планы планами, но радует хотя бы то, что на предприятии теперь знают, как поступать в случае прилета очередного российского беспилотника.

Фото: “Беларусь Сегодня”.

В Могилевской области думают построить сахарный завод

Навіна ад

Маленький сахарный заводик захотелось построить Лукашенко на востоке страны. 

27 сентября 2025 года Александр Лукашенко посещал Шкловский район. Как пишет телеграм-издание Orsha.eu, на Оршанщину-Шкловщину его тянет после очень сложных переговоров в Москве.

Видимо, так и было, Лукашенко публично сказал, что с Путиным они говорили о том “как выжить”. Но и поездка в бывший колхоз “Городец” также оптимизма ему не прибавила.

Традиционно правитель всех ругал за отсутствие дисциплины, за беспорядок и т.д. Потом поехал на Шкловский комбикормовый завод. Почему за 31 год так и не появилось дисциплины и порядка – вопрос риторический, который возникает при всех его поездках по регионам.

А вообще из всего сказанного во время поездки реальную смысловую нагрузку имело только одно – поручение проработать вопрос о строительстве еще одного сахарного завода. В этот раз на востоке страны.

“У нас в центре, на западе четыре сахароперерабатывающих завода. Здесь, на востоке, нет. Но если мы видим (перспектив. – Прим. БелТА), маленький заводик можно тут построить. Мы это умеем делать, это несложное сооружение. Если мы в Могилеве где-то вот тут поставим этот завод, затратим деньги…” – цитирует БелТА Лукашенко.

При этом, по его словам, должно быть понимание, что этот завод удастся обеспечить свеклой. “То есть надо сесть за зиму и продумать это” – добавил он.

Фотоснимок: ont.by

Могилевщина обогнала Витебскую область по зарплате. Совсем чуть-чуть

Навіна ад

Могилевские зарплаты опять плетутся в хвосте. Хуже только на Витебщине, но это не повод для радости.

Беларуские зарплаты всегда славились своей скромностью. А самой непривередливой была в этом смысле Могилевская область. Сейчас на последнюю позицию скатилась многострадальная Витебщина, а мы – вторые сзади.

Национальный статистический комитет опубликовал статистику по областям:

  • Минская – 2889,7 рубля; 
  • Брестская – 2461,8 рубля;
  • Гродненская – 2474,1 рубля; 
  • Гомельская – 2438,8 рубля;
  • Могилевская -2335,1 рубля;
  • Витебская -2323,2 рубля.

Больших подвижек ждать не приходится – в августе зарплата меньше почти на десять рублей, чем в июле. Да и понятие средней зарплаты, как показателя уровня жизни населения, очень относительное.  Как средняя температура у пациентов больницы. 

И удивляться здесь нечему – самые большие зарплаты в абсолютных цифрах в Беларуси у бюрократического аппарата, силовых ведомств и приближенных к власти бизнесменов. Именно эти три кита, поддерживающие режим Лукашенко, и съедают львиную долю всех благ.

Фото иллюстративного характера из открытых источников.