Category: Экалогія

Кішачнай палачкі стала зашмат у магілёўскіх вадаёмах

Навіна ад

У шэрагу вадаёмаў у Магілёве і наваколлях эпідэміёлагі выявілі перавышэнне дапушчальнага ўзроўню кішачнай палачкі і забаранілі купанне.

Як паведамляе Магілёўскі занальны цэнтр гігіены і эпідэміялогіі, забаронена купацца і займацца воднымі відамі спорту ў зоне рэкрэацыі гарадскога пляжу ракі Днепр, на Дняпры ў раёне вуліцы Фаціна, у Пячэрскім вадасховішчы, на Дняпры ў вёсцы Палыкавічы, у вадаёме вёскі Вільчыцы.

Акрамя таго, абмежавана купанне дзяцей у зоне рэкрэацыі на ўчастку прыбярэжнай зоны сажалкі Брады ў Магілёве, на возеры Гусіным у вёсцы Кадзіна Магілёўскага раёна.

Пробы вады з гэтых вадаёмаў не адпавядаюць гігіенічным нарматывам па мікрабіялагічных паказчыках: у адной з проб вады, адабранай у дадзенай зоне рэкрэацыі, індыкатарны паказчык кішачнай палачкі Е.соli перавышае дапушчальны гігіенічны нарматыў.

Фотаздымак з адкрытых крыніц

Мядзведзь за ліцэнзію – зубрам падрыхтавацца?

Навіна ад

Пасля дзесяцігоддзяў намаганняў па захаванні мядзведзя ў Беларусі, від, які толькі нядаўна пачаў аднаўляцца, стаў мішэнню камерцыйных аўкцыёнаў. Пад выглядам “рэгулявання колькасці” дзяржава прадае права на адстрэл жывёл, што знаходзяцца ў Чырвонай кнізе. І робіць гэта – у інтарэсах замежных паляўнічых і палітычнай кан’юнктуры.

Буры мядзведзь на працягу многіх гадоў меў I катэгорыю аховы – як від, што знаходзіцца на мяжы знікнення. Яго колькасць у 1980-х гадах не перавышала 130 асобін у Беларусі. Толькі дзякуючы строгай ахове і доўгатэрміновай працы з захаваннем арэалу, папуляцыю ўдалося аднавіць да крыху больш як тысячы на пачатак 2025 года. Аднак нават сёння навукоўцы НАН Беларусі папярэджваюць: арэал застаецца фрагментарным, а паўднёвыя рэгіёны, уключаючы Палессе і Бярэзінскую пушчу, усё яшчэ пустыя. Таму поўнае выключэнне віду з Чырвонай кнігі – заўчаснае.

У Беларусі ўжо прайшлі першыя аўкцыёны на права здабычы… канкрэтнага мядзведзя. Не тыповага прадстаўніка віду, не асобіны, якая пагражае людзям, а жывой істоты з GPS-меткай. І ўсё гэта – пад воклічы «вядзём зважанае кіраванне папуляцыяй» і «развіваем паляўнічы турызм». Калі б мядзведзь умеў чытаць прэс-рэлізы, ён бы, мабыць, ужо ўцёк у Польшчу.

Я з маленства ведаю, што мядзведзь у нашых лясах – рэдкі госць. Калісьці іх засталося менш за паўтары сотні, і пра кожнага спецыялісты расказвалі амаль як пра легенду. Але цяпер, дзякуючы ахове, лічбы пайшлі ўгору: па стане на пачатак 2025 года ў Беларусі жыве 1066 мядзведзяў. Гэта сапраўды дасягненне, вынік дзесяцігоддзяў змагання за выжыванне віду, які яшчэ нядаўна лічыўся на мяжы знікнення.

І вось, замест таго каб ганарыцца прыродным адраджэннем і працягваць абарону, дзяржава вырашае адкрыць паляванне. Не для мясцовых, не ў межах неабходнага кантролю, а… праз аўкцыён для замежнікаў. Ці трэба казаць, што асноўныя прэтэндэнты – расійскія аматары страляць па ўсім, што рухаецца?

Мяркуецца, што будуць прададзены «ліцэнзіі» на 20 мядзведзяў у год. Маўляў, гэта мала, навукоўцы ўсё кантралююць, страляць будуць толькі там, дзе высокая шчыльнасць. Але, прабачце, ці не тыя самыя навукоўцы з НАН Беларусі яшчэ нядаўна казалі, што мядзведзь пакуль не засвоіў увесь патэнцыйны арэал, а на Палессі яго па-ранейшаму няма?

Я не супраць разумнага рэгулявання, калі жывёла выходзіць у вёску і становіцца пагрозай. Але дзе тут пагроза, калі лот №1 – самец у Віцебскай вобласці з каардынатамі, імем і прыкладным маршрутам? Мы што, пачалі прадаваць жывёл, як лоты ў інтэрнэт-краме?

Гэта ўжо не пра біялогію і не пра ахову прыроды. Гэта пра палітычную кан’юнктуру. Пакуль краіны ЕС закрываюць паляўнічы турызм, Беларусь адкрывае яго на поўную катушку – відаць, каб замясціць санкцыйныя дзіркі ў бюджэце. І хто ж гатовы выкласці дзясяткі тысяч еўра за «унікальны трафей»? Зразумела, не фермер з Клічава. А той, каму не хапае трофея для кабінета недзе ў Падмаскоўі.

Я не ведаю, колькі будзе каштаваць гэтая ліцэнзія, але дакладна ведаю, што кошт страты даверу да слова «ахова прыроды» нам усім давядзецца аплачваць доўга. І мядзведзь – не першы, і, баюся, не апошні, каго ператвораць у лот пад грыфам «асобая дзяржаўная значнасць». Быць можа, хутка пачнецца адстрэл яшчэ і зуброў? Нядаўна ж іх арэал пражывання пачалі пашыраць – цяпер яны з’явяцца пад Чэрыкавам.

Ці не пара ўжо спытаць сябе: мы ўсё яшчэ краіна, якая бароніць дзікую прыроду – ці краіна, якая прадае яе па частках у аўкцыённай зале?

Якуб Ясінскі

Фота з адкрытых крыніц

Пад Дрыбінам знайшлі хімічную бомбу – 500 тон “вечных хімікатаў”

Навіна ад

У Беларусі адшукалі пяць месцаў, дзе пад зямлёй спакойна ляжаць тоны небяспечных «вечных хімікатаў». І Генпракуратура, як кажуць у афіцыйных паведамленнях, «выказвае сур’ёзную занепакоенасць». Але для жыхароў Магілёўшчыны, асабліва Дрыбінскага раёна, гэта не проста фармальная навіна – гэта прамая пагроза, пра якую доўгія гады маўчалі.

Я часта бываю ў Дрыбінскім раёне – мая бабуля дагэтуль трымае там дом, і мне заўсёды здавалася, што там усё спакойна: чыстыя палі, мяккія лясы, маленькія вёсачкі, дзе жыццё ідзе сваім спакойным рытмам. Але апошні раз, калі мы з бабуляй ішлі па дарозе да рачулкі, яна раптам махнула рукой у бок закінутых схілаў: «Там калісьці нешта закапалі. Толькі нікому пра гэта не трэба было ведаць».

І вось цяпер выявілася: у Дрыбінскім раёне, сярод тых самых палёў і лясоў, з часоў СССР ляжыць хімічная бомба больш чым у 530 тон. Як паведамляе Генпракуратура, гэтыя пахаванні змяшчаюць так званыя PFAS – небяспечныя злучэнні, якія амаль не раскладаюцца ў прыродзе і могуць трапляць у ваду, глебу, а затым – у нашыя целы.

Тое, што гэта небяспечна, сумневаў няма. Навукоўцы называюць PFAS «вечнымі хімікатамі» не проста так – яны не знікаюць, а павольна атручваюць усё навокал. І самае страшнае, што людзі ў Дрыбінскім раёне жылі побач з гэтым без малейшага ведання аб небяспецы. Зразумела, што дзяржаўная рэакцыя ідзе па звыклым сцэнары: «занепакоенасць», «праверкі», «аналіз сітуацыі». Але што далей?

Яшчэ дзесяць гадоў таму практычна ніхто не згадваў пра гэтыя захаванні. Мясцовыя ўлады стараліся не ўздымаць тэму, бо навошта хваляваць людзей? А цяпер, калі праблема ўжо не схаваецца, нас чакае традыцыйнае беларускае кола: заявы замест рэальных дзеянняў, даследаванні замест утылізацыі, сумныя справаздачы замест сапраўднай працы.

Для Магілёўшчыны гэта не нейкая далёкая праблема – гэта пра нас, пра нашых дзяцей, пра нашу ваду і паветра. Кожны крынічны глыток, кожны садовы ўраджай можа быць заражаны тымі самымі PFAS, якія дзесяцігоддзямі «ціха» ляжалі ў зямлі.

Ці веру я, што сістэма раптам прачнецца і пачне вырашаць праблему? Сумняваюся. Але я дакладна ведаю, што маўчаць мы ўжо не можам. Дрыбінскія палі – гэта не месца для могілак хімікатаў. І калі дзяржава не хоча гэтага разумець, нам варта быць гучнейшымі, больш настойлівымі.

Ці не прыйшоў час перастаць замятаць смецце пад дыван і адкрыта сказаць: «Хопіць закопваць нашу будучыню пад зямлёй»?

Якуб Ясінскі

Фота: “Люстэрка”

Парушэнні на Дняпры ёсць, высноваў няма – дзяржаўная схема ў дзеянні

Навіна ад

Дняпро ў Магілёве працягвае задыхацца ад сцёкавых вод і смецця, але замест рэальных рашэнняў чыноўнікі абмяжоўваюцца «занепакоенасцю». Генпракуратура знаходзіць парушэнні, Мінпрыроды піша натацыі, а праблемы застаюцца — класічная схема беларускага падыходу да экалогіі.

Апошні раз калі я глядзеў на Дняпро, рэчка выглядала прыгожа, але бліжэйшы погляд адкрыў сумную праўду. Пластыкавыя бутэлькі, рэшткі пакетаў і трывожна-карычневыя плямы на вадзе. І я задумаўся: ці ведаюць у Мінпрыроды, што ў рэчкі таксама ёсць свае праблемы, якія не вырашыць адной «занепакоенасцю»?

Гэты эпізод вярнуўся да мяне на фоне паведамлення Мінпрыроды аб парушэннях, якія выявіла Генпракуратура. Аказалася, што адна з найбольш праблемных сітуацый датычыцца менавіта Дняпра ў Магілёве. Здавалася б, вось яно – дзяржава ўключылася ў праблемы экалогіі! Але чамусьці мяне не пакідае адчуванне, што гэтыя заявы нагадваюць фармальны адказ чыноўніка: гучыць пераканаўча, але ці будзе працяг?

Па дадзеных Генпракуратуры, у Магілёве сістэматычна парушаюцца нормы па скідзе сцёкавых вод у Дняпро. Гэта – ў краіне, дзе кожны год гучаць лозунгі пра чысціню і парадак. Але ад лозунгаў да дзеянняў, на жаль, шлях далёкі. Пакуль пракуратура паказвае пальцам на вінаватых, Мінпрыроды спяшаецца заявіць пра сваю «занепакоенасць». Але ці дастаткова гэтага?

Беларускія рэаліі паказваюць, што пытанні экалогіі часта становяцца другараднымі, калі на коне – эканамічныя інтарэсы. Дняпро, які для Магілёва з’яўляецца не толькі экалагічным, але і сімвалічным аб’ектам, па-ранейшаму церпіць ад прамысловых прадпрыемстваў. Калі ў Беларусі кажуць пра экалагічныя праблемы, то, як правіла, маюць на ўвазе не канкрэтныя меры, а прыгожыя прамовы пра бярозкі і буслоў. Але ці можа выжыць Дняпро, калі законы існуюць толькі на паперы, а парушэнні працягваюцца, нібыта нічога не адбываецца?

І вось, пакуль Мінпрыроды «выказвае сур’ёзную занепакоенасць», у рэальным жыцці мала што змяняецца. Парушэнні застаюцца, а адказнасць, як заўсёды, дзесьці губляецца паміж кабінетамі чыноўнікаў. Хочацца верыць, што Дняпро не толькі пачне гаварыць пракурорскім голасам, але і будзе пачуты. Іначай ад нашай экалогіі хутка застануцца толькі прыгожыя кадры на білбордах і тэлевізійных экранах. 

Якуб Ясінскі

Фота: БелТА

В Осиповичах проверили качество колодезной воды. Она не везде пригодна для питья

Навіна ад

Принято, что вода из колодца – самая чистая и вкусная. Исследования осиповичских эпидемиологов ставят этот постулат под сомнение.

За январь-май Осиповичским районным центром гигиены и эпидемиологии было исследовано 185 проб воды из колодцев района.

Результаты показали, что:

  • Сорок одна проба не соответствовала гигиеническим требованиям.
  • В десяти случаях выявлено превышение допустимого уровня нитратов.

Считается, что в Беларуси проблема с питьевой водой если не решена полностью, то, по крайней мере, решается гораздо лучше, чем в других странах.

На самом же деле все не так уж и радужно. Приходится, например, решать проблему с подвозом воды в деревни с населением от одного до десяти человек, а их в Могилевской области сто двадцать пять.

И если с помощью различных фильтров можно бороться с жесткостью и мутностью воды, то нитраты из нее не удалишь, а длительное употребление воды с повышенным их содержанием влияет на уровень гемоглобина в крови.

Фото “Беларусь Сегодня”.

Дазволена паляванне на мядзведзя – ўпершыню ў незалежнай Беларусі

Навіна ад

З 1 ліпеня ў Беларусі дазволена паляванне на мядзведзя. Як паведамляюць у міністэрстве лясной гаспадаркі, гэта звязана з рэзкім павелічэннем іх колькасці. Сезон палявання на мядзведзя будзе доўжыцца да 31 снежня. Раней mogilev.media пісалі, што апошнія 20 гадоў колькасць папуляцыі мядзведзяў наогул не падлічвалі. А калі падлічылі, то ахнулі. Аказалася, што іх колькасць у бліжэйшыя гады можа дасягнуць 1 000 асобінаў у нашай краіне. Дагэтуль меркавалася, што папуляцыя мядзведзяў налічвае не больш за 80-100.

Беларускае дзяржаўнае прадпрыемства “Белдзяржпаляванне” прадае туры на арганізаванае паляванне на мядзведзя. Пакуль што гэта былі паездкі ў Расію, і кошт для аднаго ўдзельніка складаў 3 495 еўра на сем дзён за сам удзел. У выпадку забойства трафея, неабходна яшчэ даплаціць суму ад 1 350 да 2 250 еўра і больш у залежнасці ад памераў мядзведзя.

Фота ілюстрацыйнае, з адкрытых крыніц

На Магілёўшчыне ўпершыню афіцыйна заўважылі птушку каравайку

Навіна ад

У Хоцімскім раёне сёлета была заўважана незвычайная для Магілёўшчыны птушка каравайка.

Як адзначае Хоцімская раённая інспекцыя аховы навакольнага асяроддзя, птушку ўдалося заўважыць у аграгарадку Бярозкі.

Нягледзячы на тое, што, па чутках, каравайку ўжо сустракалі на Магілёўшчыне, дагэтуль у афіцыйных крыніцах і навуковых публікацыях не было пацверджаных звестак пра рэгулярныя сустрэчы або гнездаванне гэтага віду ў рэгіёне. Асноўны арэал каравайкі ў Беларусі сканцэнтраваны ў паўднёвых і паўднёва-заходніх раёнах, асабліва на Палессі, дзе ёсць адпаведныя водна-балотныя ўгоддзі.

Нягледзячы на тое, што на Магілёўшчыне ёсць сваё Палессе, у цэлым Магілёўская вобласць характарызуецца менш спрыяльнымі ўмовамі для пражывання каравайкі, што і тлумачыць яе рэдкасць у гэтым рэгіёне. Тым не менш, у перыяд міграцый магчымыя выпадковыя залёты асобных асобін. Такія выпадкі патрабуюць пацверджання і фіксацыі ў арніталагічных базах даных.

Каравайка занесена ў Чырвоныя кнігі Расіі і Казахстана,

Фотаздымак: Хоцімская раённая інспекцыя аховы навакольнага асяроддзя

Краснокнижные пустельги нашли себе дом на чердаке общежития в Могилеве

Навіна ад

Две семьи редких соколов  пустельг обосновались на чердаке общежития в Могилеве. Городская среда пришлась хищникам по душе.

Чердак одного из общежитий на улице Гришина  в микрорайоне Техноприбор стал пристанищем для двух гнезд пустельг – малых соколов, занесенных в Красную книгу Беларуси. 

Весной птицы начали обживать слуховые окна, и вскоре появились птенцы, сообщает издание “Смартпресс”.

За соколами наблюдает и фотографирует их местный житель. Его снимки стали популярными – теперь смотреть на пустельг собираются десятки человек.

Руководство общежития не собирается прибегать к принудительным мерам выселения – депортации не будет.

Фото“Смартпресс”..

Камітэт прыродных рэсурсаў выступіў супраць будаўніцтва царквы ў Пячэрскім лесе

Навіна ад

На месцы магчымага будаўніцтва царквы Дабравешчання Найсвяцейшай Багародзіцы ў Пячэрскім лесапарку ў Магілёве, камітэт прыродных рэсурсаў выявіў дрэвы, высякаць якія забаронена.

Магілёўскі актывіст Дзмітрый Яўстратаў апублікаваў на старонцы “Магілёў і магілёўцы” ў Facebook адказ, атрыманы ад Магілёўскага абласнога камітэта прыродных рэсурсаў. На запыт Дзмітрыя Яўстратава праверыць законнасць вырубкі дрэваў у Пячэрскім лесапарку пад будаўніцтва новай царквы, у камітэце адказалі наступнае.

“Па выніках абследавання выяўлены факт наяўнасці такіх дрэваў, як дуба чарэшчатага, клёна востралістнага, ясеня звычайнага, ліпы, якія забаронены да выдалення ў межах ахоўнай зоны заказніка мясцовага значэння “Пячэрскі”.

пячэрск

У сувязі з гэтым, абласны камітэт прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя накіраваў у Магілёўскі гарвыканкам і аблвыканкам прапановы разглядзець іншае месца пад будаўніцтва царквы.

Храм Дабравешчання Найсвяцейшай Багародзіцы ў Пячэрскім лесапарку плануецца будаваць у межах ахоўнай зоны Пячэрскага лесапарку – пісалі mogilev.media. Гэта выклікала неаднзначную рэакцыю сярод жыхароў навакольных дамоў, збор подпісаў супраць будаўніцтва, якія, аднак, былі праігнараваныя горадабудаўнічым саветам пры Магілёўскім гарвыканкаме.

царква ў пячэрску

Климовичское предприятие, устроившее свалку в лесу, оштрафовано на 4200 рублей

Навіна ад

На землях государственного лесного фонда в Климовичском районе обнаружили строительные и промышленные отходы. Прокуратура инициировала проверку и добилась компенсации ущерба, сделав действительно полезное дело для благоустройства.

Прокуратура Климовичского района установила факт нарушения природоохранного законодательства в одном из местных хозяйств. Как сообщили в информационной службе прокуратуры, на землях государственного лесного фонда незаконно хранились отходы различного происхождения: строительные, древесные, черный металл и полиэтилен, пишет БелТА.

По результатам проверки территориальной инспекции природных ресурсов прокуратура возбудила дело об административном правонарушении и юридическое лицо было оштрафовано на 100 базовых величин – 4 200 рублей.

Кроме того, ущерб, причиненный окружающей среде, составил 1 200 рублей. Он был возмещен предприятием в полном объеме.

Во время контрольной проверки прокуратура обнаружила еще одно нарушение обращения с отходами. Юридическое лицо, проигнорировавшее природоохранное законодательство, оштрафовано на 101 базовую величину.

Фото БелТА.