К. Симонов

Дзень у гісторыі. 28 лістапада. Нарадзіліся Сіманаў і Карват

1892 год. Нарадзіўся Павел Аляксюк

Беларускі палітычны дзеяч, член Рады Беларускай Народнай Рэспублікі.

Член кіраўніцтва Беларускай сацыялістычнай грамады, Вялікай беларускай рады і Цэнтральнай беларускай вайсковай рады, намеснік старшыні Беларускага нацыянальнага камітэта.

Адзін з ініцыятараў абвяшчэння Беларускай Народнай Рэспублікі, член Рады БНР.

З восені 1920 года ў Варшаве ўзначальваў Беларускі палітычны камітэт. Падтрымліваў ваенныя дзеянні С. Булак-Балаховіча супраць бальшавікоў.

У 1920-я гады займаўся адвакацкай практыкай у Навагрудку, дзе быў віцэ-старшынём управы Таварыства беларускай школы. Далейшы лёс невядомы.

Павел Аляксюк

1915 год. Нарадзіўся Канстанцін (Кірыл) Сіманаў

Савецкі пісьменнік, паэт, празаік і журналіст. Герой Сацыялістычнай Працы. Лаўрэат Ленінскай і шасці Дзяржаўных прэмій.  

Удзельнік баёў на Халхін-Голе. У гады Вялікай Айчыннай вайны карэспандэнтам “Чырвонай Зоркі” неаднаразова выязджаў на фронт. 

Аўтар паэм, вершаў “Чакай мяне”, “Ты памятаеш, Алёша, дарогі Смаленшчыны”, трылогіі “Жывыя і мёртвыя”.

Быў у Магілёве і на Буйніцкім полі 12-13 ліпеня 1941 года ў размяшчэнні 388 палка С. Куцепава. Пра гераізм абаронцаў Магілёва апублікаваў артыкул “Гарачы дзень”, напісаў у рамане “Жывыя і мёртвыя”.

Памёр 28 жніўня 1979 года. Яго імем названа вуліца ў Магілёве, прах развеяны на Буйніцкім полі 8 верасня 1979 года.

На адкрыцці мемарыяльнага знака на Буйніцкім полі ў гонар Сіманава 25 лістапада 1980 года прысутнічала дэлегацыя беларускіх пісьменнікаў: Васіль Быкаў, Ніл Гілевіч, Аляксей Пысін. Камень-валун (15 тон), на якім высечана прозвішча-аўтограф пісьменніка быў выбраны роднымі Сіманава на тэрыторыі музея валуноў у Мінску. На ім устаноўлена мемарыяльная дошка са словамі: «… Усё жыццё ён памятаў гэтае поле бою 1941 г. і завяшчаў развеяць тут свой прах».

К. Сіманаў

1918 год. Бабруйск пакінулі нямецкія войскі пасля паражэння Германіі ў І Сусветнай вайне.

У горад увайшлі чырвонаармейцы 153-га палка 17-й стралковай дывізіі. На станцыі Бярэзіна быў арганізаваны кароткі мітынг, на якім выступіў камандзір палка Розе і ваенкам Малаковіч.

1920 год. У магілёўскім гарадскім тэатры (зараз – драматычны) адбылося ўшанаванне Ф. Энгельса. 

У азнаменаванне яго юбілею пастанавілі перайменаваць магілёўскі гарадскі тэатр у Тэатр імя Ф. Энгельса.

1923 год. Заснавана літаратурнае аб’яднанне «Маладняк»

Першае літаратурнае аб’яднанне Беларусі ў 1923-1928 гадах.

Узнікла як гурток маладых паэтаў пры часопісе «Маладняк».

Мела філіі ў Маскве, Віцебску, Магілёве, Мінску, Бабруйску, Барысаве, Гомелі, Клімавічах («Калінінская філія»), Оршы, Полацку, Слуцку, Смаленску, Ленінградзе, Празе, Рызе і шматлікія студыі і гурткі ў многіх гарадах і мястэчках. Аб’яднанне мела нацыянальныя секцыі рускіх, польскіх, яўрэйскіх, літоўскіх пісьменнікаў.

У розныя гады арганізацыю ўзначальвалі М. Чарот, А. Вольны, У. Дубоўка, П. Галавач. Выдаваўся часопіс «Маладняк». Многія філіялы мелі ўласныя часопісы, альманахі. З мая 1925 года аб’яднанне выдавала на свае сродкі бібліятэчку твораў сваіх сяброў (выйшла каля 60 кніг).

У 1928 годзе аб’яднанне было рэарганізавана ў Беларускую асацыяцыю пралетарскіх пісьменнікаў (1928-1932).

1943 год. У Тэгеране адкрылася канферэнцыя кіраўнікоў трох саюзных дзяржаў антыгітлераўскай кааліцыі. 

На першай канферэнцыі “Вялікай Тройкі” (28 лістапада – 1 снежня) за час Другой сусветнай вайны сабраліся кіраўнікі СССР Іосіф Сталін, ЗША Франклін Рузвельт, прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі Ўінстан Чэрчыль.

На канферэнцыі быў вырашаны шэраг пытанняў вайны і міру: тэрмін адкрыцця саюзнікамі другога фронта ў Францыі (травень 1944), прадастаўлення незалежнасці Ірану, рашэнне польскага пытання, пачатку вайны СССР з Японіяй пасля разгрому нацысцкай Германіі, перадачы Кёнігсберга СССР. Была зроблена заяўка, што пасляваенны свет будзе кіравацца чатырма дзяржавамі – СССР, ЗША, Вялікабрытаніяй, Францыяй, якія будуць дзейнічаюць пад эгідай новай міжнароднай арганізацыі.

Тэгеранская канферэнцыя
28 лістапада 1943 год. Тэгеран. Злева направа: І. Сталін, Ф. Дз. Рузвельт, У. Чэрчыль

 

1943 год. Аператыўная зводка Саўінфармбюро. 

Паміж рэкамі Сож і Дняпро, на паўночным захадзе ад Гомеля, Чырвоная Армія, працягваючы развіваць паспяховае наступленне, авалодала раённым цэнтрам горадам Буда Кашалёва, заняла больш за 150 іншых населеных пунктаў: Жабін, Скартынь, Яцкаўшчына, Глыбочыца, Мацевічы, Ліпінічы, Шарыбаўка, Кашалёў, Патапаўка, Маразовічы, Жытанеж, Нядойка, Старая Буда, Чабатовічы, Хоўхла, Чорнае, чыгуначныя станцыі Буда Кашалёўская, Шарыбаўка. 

У раёне ніжняй плыні ракі Бярэзіна занялі 24 населеныя пункты, сярод іх Жырхоўка, Нова-Маркавічы, Зломнае, Шацілкі, Ліпнікі, Гомза, Чарнін, Гароховішчы, Пружынішча, В’юнішча. 

У раёне ніжняй плыні ракі Прыпяць войскі занялі населеныя пункты Чарноўшчына, Слабодка, Новы і Стары Ломыш, Грыдні, Вербавічы, Рудня Смалягоўская.

1958 год. Нарадзіўся Уладзімір Карват

Беларускі ваенны лётчык першага класа, падпалкоўнік, першы Герой Беларусі.

Загінуў 23 мая 1996 года пры выкананні вучэбна-трэніровачнага палёту, спрабуючы адвесці самалёт, які страціў кіраванне і падаў, ад населенага пункта. 

Лётчык атрымаў загад катапульціравацца, але ў гэты час самалёт знаходзіўся над вёскамі Арабаўшчына і Вялікае Гацішча, і Карват да апошняга спрабаваў адвесці самалёт у 24 тоны і з 4 тонамі паліва ўбок.

У гонар героя ў Брэсце і Мінску названы вуліцы і школы, у Баранавічах – сквер, у Брэсце ўсталяваны памятная дошка і помнік, у Баранавічах на базе 61-й авіябазы адчынены музей Карвата.

Уладзімір Карват

2018 год.  Будслаўскі фэст уключаны ЮНЕСКА ў спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны чалавецтва.

Штогадовая ўрачыстасць у гонар ушанавання абраза Маці Божай Будслаўскай, які захоўваецца ў касцёле Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі ў в. Будслаў Мядзельскага раёна. Абраз славіцца шматлікімі цудамі, а Будслаў вядомы як месца яўлення вернікам Найсвяцейшай Дзевы Марыі, якое, паводле легенды, адбылося 2 ліпеня 1588 года.

У 1992 годзе адбылося першае афіцыйнае масавае паломніцтва да цудатворнай іконы Маці Божай Будслаўскай, у якім паўдзельнічала 45 груп пілігрымаў.

2 ліпеня 1998 года абраз Маці Божай Будслаўскай быў каранаваны папскімі каронамі.

У 2013 годзе ў Будславе адбылася вялікая юбілейная ўрачыстасць, прысвечаная 400-годдзю здабыцця абраза Маці Божай Будслаўскай.

Будслаўскі фэст адбываецца штогод у першую пятніцу і суботу ліпеня. Будслаў –  галоўны аб’ектам паломніцтва католікаў Беларусі. Сюды прыязджаюць  вернікі з розных еўрапейскіх краін. Найвялікшай павагай карыстаюцца тыя з іх, хто шлях у Будслаў пераадольвае пешшу.

11 мая 2021 года ў будынку касцёла ўзнік пажар, які знішчыў дах, моцна пашкодзіў скляпенні і іншыя будаўнічыя канструкцыі. У самім касцёле пацярпелі арганы, алтар, жывапіс. 31 снежня ўнутры касцёла прайшла імша на заканчэнне года. У 2022 годзе ў касцёле завяршылі будаўнічыя работы, 29 верасня падпісаны акт аб увядзенні ў эксплуатацыю.

Будслаўскі фэст